1990 – Secondary School of Fine Art
1995 – Monumental Fine Art Major at Central Academy of Fine Arts in Beijing, China
Since 1995 – The Union of Mongolian Artists Exhibitions
1996 – Group exhibition at the United Nations Headquarter
1999 – “Women and Society” Group Exhibition
2004 – International Group Exhibition in Moscow, Russia
2005 – “Khentii 80th Anniversary” Group Exhibition
2007 – “B. Khongorzul” Solo Exhibition, The Union of Mongolian Artists Gallery
2007 – “Mongol Uukhai” Group Exhibition at East Red Gallery, Shanghai
2008 – Group exhibition in Jeju, South Korea
2008 – Group exhibition in Tokyo, Japan
2008 – International Group exhibition at Olympic Fine Art in Beijing, China
2009 – “The Color of Mongolia” Group exhibition at Artoholic Gallery, Singapore
2009 – International Group Exhibition of the Best 100 artists in Penang, Malaysia
2009 – Solo Exhibition in Denver, Colorado, USA
2010 – “ART HER PRESENCE – IX” International Group Exhibition of Female Artists in Portland, USA
2010 – “Studio – 4” Group Exhibition
2011 – Group exhibition of South Korean and Mongolian artists in Daejeon, South Korea
2012 – “ART HER PRESENCE – IX” International Group Exhibition of Female Artists in Ho Chi Minh, Vietnam
2012 – International Group exhibition at Olympic Fine Art in London, UK
2013 – “Love in Art” Group exhibition, Blue Moon Art Gallery
2014 – “ART HER PRESENCE – XI” International Group exhibition of Female Artists in Ulaanbaatar, Mongolia
2015 – “The Tale of Lullaby” Solo exhibition at Lilium Art Gallery
2017 – “Blue Melody” Solo exhibition at UB Art Gallery
2017 – “Limit” Joint exhibition with the Russian artists N. Korotkov at the Union of Mongolian Artists Gallery
2018 – Group exhibition at Uv Art Gallery
2018 – Group exhibition at Tsagaan Uul Art Gallery
2018 – “Uya” Group exhibition at Best Art Gallery
There exists a flower named ‘Gumuda’ in afterlife. Holding a mysterious power that blesses those who find it with an eternal life. Such a promise is appealing but not a thing is known about it. Still, such an allure does not fail to attract quite a few people to this day.
Тэнгэрийн оронд Гүмүда гэдэг цэцэг байдаг гэнэ. Тэр цэцэгт нууцлаг шид орших бөгөөд олж авсан хүн мөнх амьдралтай болдог ажээ. Гүмүда цэцгийг одоо хүртэл хэн ч олж хараагүй бөгөөд ямар өнгө, үнэр, хэлөэр дүрстэйг хэн ч мэддэггүй. Хүн төрөлхтөн энэ цэцгийг одоо ч хүртэл хайсаар байгаа тухай сударт бичигдсэн байдаг.
A moment that cannot be relived but holds far too wide range of emotions. A brief period comparable to how it takes just moments for birds to fly away.
Үг дамжуулах тоглоомгүй хүүхэд нас гэж үгүй. Бүгд үгээ дамжуулан шивнэж дууссаны дараа өөрийн сонсоод дамжуулсан үгнүүдээ хэлж хөхрөлдөх нь тоглоомын оргил үе. Хошин үг бодож олоод дамжуулж, юу болохыг хүлээсхийн хөлөө савлаж суух сэтгэл хангалуун дүр, би зөв хэлэв үү буруу хэлэв үү хэмээн эргэлзэж, бас хөх инээдээ барьж ядахдаа амаа гараараа тагласан жаахан хүү, ихэд хичээнгүйлэн дамжуулж, нүдээ анин бүх анхаарлаа төвлөрүүлэн сонсож буй 2 охин, тэртэй тэргүй хоромын дараа өөрт нь ирэх үгийг бушуухан сонсох гээл тэсч ядан эгчийгээ зулгааж буй хүүхэд, надад иртэл бас зай байна гээд үгт өөр зүйл анхааран тоглож буй 2 хүү энэ бүгд дээвэр дээр суун шулганалдаж байгаад гэнэт үргэн нисэн одох бор шувуунууд шиг агшин зуур болоод өнгөрөх хүүхэд насны аз жаргалтай мөч юм.
Blue – the color of homeland.
Бяцхан бурхад хорвоод мэндлэхдээ монгол хүн шнэ таних тэмдэг хөх толбоор тэмдэглэгдэж ирдэг. Энэ тэмдэг бол оюуны чадамж, ураг удмын мэдээллийг дамжуулж ирдгээрээ гайхамшигтай.
I know the sorrow of soaring through the sky as I am a bird
I feel the pain of being so small as I am insignificant
I expect to wither away as I am ethereal
I bliss in this joy as I am far too unoccupied
Би өөрөө шувуу байсан учир
Жигүүртний зовлонд энэлнэ
Би өөрөө шоргоолж болох учир
Шавьжны шаналанд эмтэрнэ
Би өөрөө үүл байсан учир
Салхинд сарних тавиланг бас мэднэ
Би өөрөө хөрсөнд шингэх учир
Ширхэг шороо байх жаргалыг бас мэдэрнэ
The delight you bring can only be interpreted by flowers.
Гурван ихэр охинд зориулав. Хүсэл бүхнийг гүйцээж, баяр хөөр, аз жаргалыг бэлэглэх үрсийн шулганах дууг цэцэгсийн ертөнцийн хэлмэрч л орчуулж чадах бизээ.
A place you are unable to reach
A land where I cannot visit
You and I wish togetherness
You and I crave
Тэр жижигхэн шувуу
Тэнгэрт нисээд ч очих газар үгүй
Энэ жижигхэн шар навч
Эргэлдэж хийсээд ч унах газар үгүй
Тэд хоёул агаарт уусаад
Тэртээд бороо болохыг мөрөөднө
Тэнгист дусал нэмэхийг зүүдлэнэ
Тэгээд үүрд хамт оршихыг хүснэ
A flower glowing amidst the darkness holds such a mystery.
Үлгэрт үүр шөнийн заагаар, үнэгэн харанхуйн сүүлээр, одтой тэнгэрийн дор, орших эс оршихуйн завсарт ид шид биеллээ олж гайхамшиг бүтээдэг тухай бичсэн байдаг.
Харанхуйн дунд гэрэлтэх цэцэгсийн дэлбээнд нууцлаг сонин зүйл агуулагдаад байх шиг санагддаг
Бадам цэцэг нь замагтай булингартай тогтуун цөөрөмд хамгийн хурдан ургаж, цагаан ягаан усан цэнхэр өнгийн дэлбээнүүдээ усны мандалд дэлгэдэг. Иймээс лянхуа нь мунхаглал, шунал хүслийн энэ хорвоод амьдравч, ямагт тэр бүгдийн дээгүүр ариун тунгалаг, гоо үзэсгэлэнтэйгээр орших гэгээрсэн хүмүүний билгэдэл байсаар иржээ.
Бадам цэцгийн дэлбээ навч нь хир тоос өөртөө үл халдаах чадвартай нь шинжлэх ухаанаар тогтоогдсон бөгөөд Бурхан багш, энэ цэцэгний навч дэлбээ нь өөртөө наалдсан хир тоосыг усан дуслаар өөрөө угааж цэвэрлэдэг зохилдолгоог, гэгээрсэн төрөлхтөний хорвоогийн дур хорхойсол, буртаг огтхон ч үл автан орших чадвартайг олонтаа зүйрлэсэн байна. Буддизмд, Бадамлянхуа цэцгийг дээдлэн биширдэгийн учир нь энэ юм.
Сэнгэнэсэн үнэр агаарт түгж
Сэтгэл хөдлөн нүд хоргодно
Сайхан дурсамж сэтгэл хөглөж
Санаандгүй болзоонд би гоёно
The Owner One of the most valuable and vital things in our life is our children and our homeland. How my children will live, where they will settle and will they be able to be owners of their homeland? These are the questions which very frequently comes to my mind. National treasury is not only about natural resources, agriculture, production and nor products. But it is, our generation, our children. It is about living a happy life and preserving our rich tradition and culture, and ultimately inheriting further to their children. A boy, who is comfortably sitting in front of his ancestor’s chest with a lion which symbolizes treasury, is holding a bowl of full of milk, while enjoying sunshine which comes through the only top side of the traditional Mongolian ger. A bowl of milk represents a good will and faith in our culture. The boy is giving you a reminder that your bowl of milk is in your hands, meaning that your destiny to safeguard and inherit your culture, and to be the owner of yourself and of your homeland is in your hands.
Ирээдүйд бидний нутагт хэн эзэн байх тухай, бидний хойч үе үр хүүхдүүд хаана хэрхэн амьдрах тухай өнөөдөр хамгийн их бодох асуудал болоод байгаа билээ. Үндэсний баялаг гэдэг бол зөвхөн газрын баялаг, мал, газар тариалан, үйлдвэр, бүтээгдэхүүн биш . Хамгийн том баялаг бол өөрийн газар нутагтаа монгол ахуй , амьдралын үнэт зүйл, уламжлалт өв соёлоо хадгалан үргэлжлүүлж, тайван, аз жаргалтай амьдрах хойч үе, үр хүүхдүүдийн маань ирээдүй юм. Тийм учраас энэ зурагтаа эцэг өвгөдөөс уламжлан ирсэн нандин зүйл хадгалдаг арслантай авдрынхаа өмнө нар туссан гэрийн хоймор эзэгнэнхэн суух жаалхүүгийн нухацтай асуусан харцанд хариулах цаг болжээ. Арслантай авдар бол бидний үнэт баялгийг бэлэгдсэн бөгөөд дүүрэн сүүтэй тогоотой өрөм амны хишиг буян заяаг, хүүгийн гарт байгаа аягатай сүү бол хүний өөрийн хувь тавиланг билэгдсэн юм.
Оройн их ажлаа нугалаад, саасан сүүгээ гэрлүүгээ дөхүүлж яваа хөгшин ээжий минь “Миний охин эмээдээ мөн ч их туслах юм даа. Охиноо эзгүйд эмээ нь яана” гэхэд нь улам хөөрөн онгирч, хүч ороод “Би өргөөд явчихъя” гэж чаргууцалдах хуруухан чинээ жаахан охин .
Эрт урьд цагт үргүй өнчин чөтгөр тэнэж явсаар нэгэн айлд орж гэнэ. Айлын эхнэр нялх хүүхдээ хөхүүлээд сууж байв. Чөтгөр дотроо баярлаж, өнөөдөр нэг хүүхэд олж авах нь гэж чимээгүй харж суув. Айлын хүүхэн хүүхдээ өврөөсөө салгахгүй тэвэрчихээд, нөхөр нь ч гарах янзгүй. Чөтгөр тэсгэл алдахдаа зуухных нь үнснээс атгаж аваад эр эм хоёрын нүдрүү цацав. Айлын эр эхнэртээ уурлаж, хэрэлдэж эхлэхэд чөтгөр баярлаж одоо л нэг завшаан ирлээ гээд хүүхдээ газар тавихыг хүлээж суутал хүүхэн хүүхдээ элгэндээ тас тэвэрчихээд нөхөртөө уурлаж, хувцас хунараа авч, хүүхдийнхээ духанд хөө түрхээд, төрхөмдөө буцахаар гарч явав.
Чөтгөр эр эм хоёроос хүүхдийг нь авч чадсангүй боловч сэтгэл мохсонгүй. Айлын эхнэрийг дагаж явав. Хүүхэн шөнийн харанхуйд айдас нь хүрэхдээ дутуу цээжилсэн Дарь эхийн зүрхэн тарниа хагас дутуу уншиж явжээ. Чөтгөр бүсгүйг хөөж яваад өөр нэг чөтгөртэй таарч,
– Хүүхэд тэвэрсэн бүсгүй хүн харав уу? гэж асуусанд, нөгөө чөтгөр, – Үгүй, саяхан нэг хар халзан туулай тэвэрсэн, доголон Дарь эх л үүгээр өнгөрсөн гэж хариулав. Учир нь хөө түрхсэн хүүхдийн нүүр хр халүан туулай болон харагдаж, хазгай уншсан тарнийн хүчээр доголон Дарь эх болж үзэгдэж чөтгөр халдаж чадаагүй юм байж. Хөөрхий бүсгүй хүүхэдтэйгээ амар мэнд төрхөмдөө харьжээ.
Дарь эхийн тарни бол хамаг амьтныг зовлонгоос гэтэлгэгч 21 дарь эхийн тарнийн хураангуй зүрхэн тарни юм. Үр хүүхдийг гэнэтийн аюул ослоос хамгаалдаг шидтэй. УМ ДААРИЙ ДҮДААРИЙ ДҮҮРИЙ ДҮҮРИЙ СУУХАА
Энэ хорвоод хамгийн төгс төгөлдөр бөгөөд цэвэр ариун зүйл бол гэгээрсэн бурхан болон эхээс дөнгөж мэндэлсэн хүүхэд байдаг гэнэ. Хүний төрлийг олж мэндэлсэн хувь тавилан гэдэг бол бурханаас хайрласан хишиг юм. Бид үр хүүхдээ сонгохгүй, хүүхэд төрөхдөө аав ээж гэр бүлээ сонгохгүйг учир нь заяа төөрөгт оршдог. Энэ бүтээлд тэнгэрээс хийсэн орчлонд унаж буй цэцэгсийн дэлбээнд хүний хувь тавиланг дүрсэлсэн. Амар амгалан, хайр энэрлийг тээн энэ хорвоод мэндлэх үрс бол тэнгэрийн шүүдэр лугаа ховор нандин бэлэгнүүд гэсэн утгатай.
Their emotions are such a melody to my heart.
Хашаан дээр тоглох хөдөөний хүүхдүүд өөр өөр араншинтай. Тэдгий гэгээн тунгалаг сэтгэл нь тал нутагт яруу тод цуурайтах хөгжмийн долоон эгшгийг билэгдэнэ.
Ирээдүйг цогцлоогч Майдар бурханы зүүн мөрөн дээрх бадам цэцгийн цоморлигийн голын бондгорыг гэсэр гэнэ /Монгол нэрийн тайлбар толиос/ Энэ зураг Бурхадын бэлэг цувралын анхны бүтээл юм. Үүнээс хойш цуврал үргэлжлэн цэцгийн цоморлиг доторх балчирууд мэндэлсээр, хүмүүст хайр энэрэл, билэг дэмбэрэлийг түгээн байгаа билээ. Цаашид ч бурхад бидэнд олон олон бэлэг илгээсээр байх ба цувралын олон бүтээлүүд төрсөөр байх болно.
Шөнө ирсэн бурхадын бэлэг
Шүүдрийн ганцхан шидэт дусал
Зөөлөн дэлбээнд амилсан амь
Зөн совинд буусан тэнгэрийн од
Зүрх сэтгэлд гийсэн гэгээ
Зүүд нойрондоо үнэгчлэх миний үр…
Өглөөний цэнгэг агаарт өлгийн үнэр зөөлөн түгнэ
Өлмий дээрээ гэтсээр өнгийж харах агшинд
Хосгүй заяасан бурханы бэлэг
Хонгорхон үр минь амгалан нойрсоно
0